Dziś fakt, że światła są wyposażone z najróżniejsze światła, jest dla nas całkowicie normalne. Czy jednak od zawsze w autach było pełne oświetlenie? Kiedy pojawiły się pierwsze reflektory i jak zmieniały się na przestrzeni lat? Odpowiedzi na te pytania dostarczy poniższy artykuł.

• Początki reflektorów samochodowych to lampy naftowe i karbidowe, czyli oświetlenie "żywym ogniem"
• Pierwsze żarówki stanowił duże obciążenie dla budżetu właściciela auta.
• Halogeny pojawiły się w latach 60 XX wieku i popularne są do dziś.
• Światła ksenonowe i ledowe są znacznie wydajniejsze niż halogeny, jednak powoli zdobywają zwolenników.
• Najnowocześniejsza technologia to światła laserowe.

Historia świateł samochodowych – początki z ogniem

Pierwsze reflektory pojawiły się w samochodach przed rokiem 1900. Początkowo był to zwyczajne lampy naftowe, takie same, jakie stosowano wówczas w dorożkach. Ogromnym minusem był fakt, że dawały one niewiele światła, a także łatwo ulegały zgaszeniu. Wystarczyło chlupnięcie wodą czy podmuch wiatru. Około przełomu wieków zostały one powoli zastępowane przez lampy karbidowe. Tu również lampa składała się z płomienia oraz umieszczonego za nim lustra. W karbidówkach chodziło o to, by na karbid kapała woda i w efekcie tego wydzielany był acetylen. Następnie był on podpalany, a wielkość płomienia regulowało się ilością kapiącej wody. Tutaj niestety pojawiał się problem wydzielania dużej ilości ciepła. W autach ciężarowych karbid zastępowany był przez pojemnik pod ciśnieniem, w którym znajdował się acetylen rozpuszczony a acetonie. Zapobiegało to też zamarzaniu płynu zimą.

Historia świateł samochodowych – początki elektryczności

Pierwsze żarówki samochodowe powstały około 1908 r. i wymagały dodatkowego osprzętu, który w ówczesnym czasie kosztował niemal tyle, co całe auto. Na początku w ich wnętrzach można było znaleźć włókna węglowe i próżnię. W miarę rozwoju technologii zastępowały je włókna z osmu, tantalu, a także wolframu. Później zaczęto wypełniać żarówki specjalnym gazem.

Technologia reflektorów żarówkowych zaczęła się upowszechniać. Masowa produkcja żarówek jest efektem podobno spotkania się Henry’ego Forda i Antona Philipsa. Zaczęły też powstawać auta standardowo wyposażone w takie oświetlenie. Ok. 1918 pojawiły się pierwsze przepisy i regulacje prawne dotyczące oświetlenia. Natomiast w 1920 w żarówkach pojawiły się dwa żarniki (na światłą mijania i drogowe).

Kolejny rozwój to lata 50., gdy zaczęto stosować asymetryczny strumień światła. Taki sam, jaki znamy dzisiaj. Prawy reflektor sięga nieco dalej niż lewy. Dzięki temu kierowca widzi lepiej i dalej, jednocześnie nie oślepiając jadących z naprzeciwka.

W tym samym mniej więcej czasie szeroko stosowana była żarówka typu R2, które w środku miały próżnię, a kształtem bańki przypominały żarówki domowe. Były to ostatnie produkty stosowane, zanim powszechnie weszły do użycia halogeny.

Historia świateł samochodowych – halogeny wiecznie żywe

Pojawiły się one w latach 60. XX wieku. Powszechnie stosowane są do dziś, choć zaczynają być wypierane przez nowsze technologie. Obecnie żarówki halogenowe stosowane są w ok. 90% samochodów. Szacuje się, że za 20 lat będzie to 60%.

Lampa halogenowa wyposażona jest w gaz szlachetny, który regeneruje żarnik. Przez to jego żywotność jest znacznie przedłużona. Światło jest mocniejsze i bielsze w porównaniu z klasyczną żarówką. Jeszcze w latach 60 pojawiły się halogeny z dwoma żarnikami, co znacznie poprawiło bezpieczeństwo.

Żarówki tego typu okazały się dużo trwalsze i skuteczniejsze niż jej poprzedniczki. W halogenach gaz znajdujący się w żarówce reaguje z cząsteczkami wolframu, a powstałe w ten sposób związki osadzają się na żarniku.

Obecnie najstarszym typem żarówki halogenowej jest H1, która produkowana jest od 1962 r. Najczęściej spotykany model to także H7.

Ten typ źródła światła jest wciąż rozwijany. Obecnie halogeny potrafią świecić na ponad 120 m, a ich barwa zbliża się coraz bardziej do światła dziennego. Dzięki temu znacznie poprawia się komfort jazdy.

Historia świateł samochodowych – ksenony

Pierwsze badania nad światłami ksenonowymi rozpoczęto mniej więcej w latach 40. XX wieku, jednak w motoryzacji zaczęły się pojawiać ok 1991 r. jako wyposażenie opcjonalne BMW serii 7 E32. Wcześniej stosowano je między innymi w kinach, gdzie można je spotkać do dziś.

Najważniejsze atuty świateł ksenonowych w porównaniu do halogenów to: dwukrotnie niższe zużycie energii, kilkukrotnie mocniejsze światło i znacznie wyższa żywotność.

Początkowo ksenony były stosowane jedynie w światłach mijania, a za drogowe nadal odpowiadały lampy halogenowe. Z czasem pojawiły się biksenony i bi-litronic. To pierwsze rozwiązanie polegało na obecności specjalnej przesłony. Zależnie od jej położenia, światła pracowały w trybie mijania lub drogowym. Drugie rozwiązanie polegało na przesuwaniu się źródła światła, jednak nie zyskało ono zbyt dużej popularności.

W późniejszym czasie pojawił się nowe ksenony. Potrzebują one mniejszej mocy, przez co świecą nieco słabiej, jednak nie potrzebują stosowania dodatkowych układów, a to obniża ich koszty.

Historia świateł samochodowych – LEDy

Światła LED (Light-emitting Diode) były początkowo stosowane jako światła do jazdy dziennej. Ich niewątpliwe atuty to mniejsze zużycie energii i większa żywotność. Przykładem takich lamp są diodowe lampy LED do jazdy dziennej.

Pierwszym autem, w którym zastosowano tę technologię był Lexus LS 600h z 2006 r. Za oświetlenie drogowe nadal odpowiadały lampy halogenowe. Rok później w Audi R8 można już było spotkać oświetlenie Full-LED.

Światłą LED również przeszły swoją drogę i zaczęły pojawiać się jako światła adaptacyjne. Oznacza to, że dostosowują się do promienia skrętu kierownicy czy warunków na drodze. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj (inteligentne światła w samochodach)

Obecnie oświetlenie LED jest już na tyle przystępne cenowo, że powoli wypiera lampy halogenowe z rynku. Na ten moment jedynie 1% aut ma światła w pełni LED, jednak szacuje się, że za 20 lat diody opanują ok. 35-40% rynku reflektorów samochodowych.

Historia świateł samochodowych – lasery

W tej chwili jest to najnowocześniejsza technologia stosowana w światłach samochodowych. Niemal oczywistym jest, że pierwsze auta wyposażone w tego typu oświetlenie to bardzo drogie modele pojazdów. Najpierw można je było spotkać w limitowanej edycji Audi R8 V10 LMX z 2014 r., a także BMW i8 również z 2014 r.

Lasery zużywają o ok. 30% mniej prądu niż diody, a dodatkowo oferują zasięg widoczności nawet do 600 m.

W praktyce oświetlenie laserowe jest na tę chwilę stosowane w oświetleniu drogowym, gdyż trudne jest uzyskanie jednolitego oświetlenia. Z tego też powodu za światłą mijania wciąż odpowiadają lampy LED.

Jak widać historia świateł w samochodach, mimo że stosunkowo niedługa, bo mająca około 120 lat, jest jednak bardzo dynamiczna. Dziś nowością są lasery, kto wie, co znajdziemy w samochodach za kolejne 50 lat.

Zobacz także:

Producent lamp samochodowych - lampy obrysowe (egkal.pl)

Oświetlenie samochodu, pojazdu. Jak dbać o bezpieczeństwo? (egkal.pl)

Jak oznaczona jest homologacja na lampach samochodowych? (egkal.pl)

Światła mijania, drogowe i do jazdy dziennej - co jest prawidłowe i kiedy? (egkal.pl)